Fryske Krûdkoeke (Friese kruidkoek)

Soms moet men geduld betrachten om tot een succes te komen of in dit geval een goed product te maken. Deze koek heeft ook zijn tijd nodig. Als de koek uit de oven komt zou je kunnen denken dat het baksel mislukt is, maar dat is zeker niet het geval. Je moet deze koek namelijk niet direct aansnijden. Daar is hij te hard en de droog voor. De koek heeft daarna nog dagen nodig om te rijpen.

Stevig ingepakt in huishoudfolie en in de kelderkast weggezet in een koektrommel duurt het ongeveer een week totdat de smaken goed gemengd zijn en de koek de juiste samenstelling heeft. Dan is de koek 'rijp' en zacht genoeg om bij de koffie te serveren of als tussendoortje te nuttigen.

Voor dit recept is o.a. nodig gekonfijte sinaasappelschillen. Dit ingrediënt is niet in de alle supermarkten te koop, maar kan eenvoudig zelf gemaakt worden. Zie deze link naar mijn eigen recept. In een afgesloten potje en in de koelkast zijn ze maandenlang houdbaar.


Fryske Krûdkoeke (Friese kruidkoek)

Ingrediënten:

300 gram roggemeel
1 theelepel bakpoeder
0,5 theelepel backing soda
1,5 theelepel kaneel
1 theelepel gemberpoeder
0,5 theelepel gemalen kardemom
0,25 theelepel gemalen nootmuskaat
1 snufje gemalen kruidnagel
250 gram maple syrup (ahornsiroop)
50 milliliter water
75 gram palmsuiker of oersuiker
50 gram sukade, fijn gesneden
50 gram stemgember, fijn gesneden
50 gram gekonfijte sinaasappelschil, fijn gesneden

Attributen:

Cakeblik
Bakpapier
Beslagkom
Steelpan
Mixer
Lepel
Huishoudfolie

Werkwijze:

Verwarm de oven voor op 160 graden (heteluchtoven 145 graden). Vet het cakeblik in met boter en bekleed deze met het bakpapier.

Zeef het roggemeel met het bakpoeder, backing soda en de specerijen in de beslagkom.

Verwarm de siroop met de suiker en het water in de steelpan. Roer en verwarm totdat het mengsel gelijkmatig gekleurd is en niet meer stroperig is. Laat het mengsel afkoelen tot handwarm (ongeveer 40 graden Celsius). Voeg dit mengsel bij de droge, gezeefde ingrediënten in de beslagkom.

Voeg alle andere ingrediënten toe en mix tot een glad en egaal gekleurd deeg. Doe het deeg in de cakevorm en strijk de bovenkant glad met behulp van een natte lepel.

Bak de koek gaar in 1 uur. Controleer met hulp van een satéprikker door deze in het midden van de koek te steken. Als de prikker er schoon uit komt is de koek gaar. Haal de koek uit de vorm en laat op een rooster afkoelen.

De koek is nu zo hard als een steen en nog niet te eten. Wikkel de koek in de huishoudfolie en bewaar in een luchtdichte trommel. De koek heeft tijd nodig om te rijpen. Dit duurt ongeveer één week.


Smullen maar!

Appelplaatkoek met een Friese twist

Weer eens wat anders. Een variatie op de vertrouwde appeltaart. Niet alleen in vorm maar vooral ook in smaak.

Voor de verandering maak ik een appelplaatkoek zodat er genoeg is om uit te delen. Genoeg voor de werkmannen die morgen de hele achtertuin gaan leeghalen en dus wel wat extra energie kunnen gebruiken.
De variatie aan smaak komt doordat ik geen rozijnen verwerkt heb in dit recept maar cranberries. Een echt Fries streekproduct.

Daarnaast de koekjes. Normaal gesproken strooi ik paneermeel over de deegbodem onder de appelvulling om het vocht te kunnen absorberen. Voor deze gelegenheid heb ik Fryske Dúmkes fijngestampt. In deze koekjes zijn anijszaadjes verwerkt en dit is dan een perfecte combinatie met de hazelnoten in het kruimeldeeg.

Ik heb alvast voorgeproefd en ik denk dat de mannen morgen het ook kunnen waarderen.

Appelplaatkoek met een Friese twist

Ingrediënten: (voor bodem en vulling)

1 pak Koopmans Appeltaart mix
175 gram ongezouten roomboter
1 ei
1,5 kilo Elstar appels
50 gram suiker
75 gram gedroogde cranberries
2 eetlepels kaneel
10 Fryske Dúmkes (fijn gestampt)


Ingrediënten: (voor het kruimeldeeg)

150 gram bloem
1 snufje zout
75 gram witte basterd suiker
90 gram ongezouten roomboter (koud en in blokjes gesneden)
50 gram walnoten (grof gehakt)
50 gram hazelnoten (grof gehakt)


Attributen:

Beslagkom
Mixer met deeghaken
Plastic folie
Bakplaat (ca. 30 x 34 centimeter)
Bakpapier
Deegroller


Werkwijze:

Wel de cranberries in lauw water voor ca. 15 minuten. Giet water af, laat uitlekken en dep droog.

Deeg voor de bodem:
Roer de boter zacht in een beslagkom en voeg de Appeltaart mix en het losgeklopte ei toe. Kneed het geheel met een mixer met deeghaken tot een samenhangend deeg. Vorm van het deeg een platte rechthoek en wikkel deze in plastic folie. Laat het deeg ca. 1 uur rusten in de koelkast.

Het kruimeldeeg:
Meng de bloem, basterd suiker, roomboter en een snufje zout in een kom en kneed met je vingers tot een kruimeldeeg. Roer de gehakte walnoten en hazelnoten er doorheen. Dek af met plastic folie en zet weg in de koelkast.

Verwarm de oven voor tot 180 graden (heteluchtoven 165 graden). Vet de bakplaat in met wat boter en bekleed de bodem met bakpapier.

Schil de appel, verwijder de klokhuizen en snijd de appels in partjes. Meng de partjes met de suiker, kaneel, cranberries en 1 eetlepel kruimels van de Fryske Dúmkes.

Bestuif het aanrecht met bloem en rol met een deegroller het deeg uit tot een plak van ca. 0,5 centimeter. Bekleed met deze plak de gehele bakplaat. Met de hand kan het deeg gemakkelijk in de hoekjes en randen omhooggewerkt worden. Strooi over de bodem de verkruimelde Fryske Dúmkes. Vul de bodem met het appelmengsel en druk dit aan. Verdeel het kruimeldeeg over de appels.

Zet de bakplaat in de oven en bak de plaatkoek in ca. 50 tot 60 minuten gaar en haal uit de oven.

Laat de plaatkoek in de bakvorm afkoelen.


Smullen maar!

Spicy gevuld speculaas

Een traditionele koek voor de feestmaand december en dan met name voor 5 december. Het bakken van gevulde speculaas geeft altijd weer een fijn gevoel. Niet alleen als gevolg van de geuren die vrijkomen bij de bereiding en het bakken, maar zeker ook door de smaak mits gebruik wordt gemaakt van de goede producten natuurlijk. Want er is een verschil tussen spijs en amandelspijs. Als ik deze gevulde lekkernij zelf maak moet het eindresultaat natuurlijk aan mijn smaak voldoen.

Dit keer heb ik geëxperimenteerd met een onverwachte variant, geïnspireerd door Herman den Blijker. In zijn artikel in de weekendbijlage van het AD op zaterdag 5 december deelde hij het recept voor deze "Koek voor durfals". Herman geeft een aantal suggesties voor het gebruik van de verschillende pepers. De gewone Spaanse peper, de kleine rode lombokpepers uit de Aziatische keuken of de echt wel hete madame Jeanette uit de Surinaamse keuken.

Er bestaat een methode om de heetheid van pepers te meten. De schaal van Scoville. Deze schaal mat oorspronkelijk de heetheid van pepers door middel van smaaktesten, maar tegenwoordig wordt de concentratie van capsaïcine gemeten. Dit is het stofje wat een branderig gevoel op de tong geeft. Hogere wetenschap dus.
Mijn schaal is wat eenvoudiger, namelijk respectievelijk heet, heter, heetst.

De genoemde varianten verwerk ik regelmatig in de allerlei recepten. De keuze voor gebruik in de gevulde speculaas koek viel uiteindelijk op de Spaanse peper. De Spaanse peper combineert naar mijn idee het beste met de smaak van het citroenblad en de gember. Het eindresultaat mag niet te heet zijn, niet overheersen en moet een comfortabel gevoel op de tong geven. En ja, ik ben dus toch geen durfal.

Spicy gevuld speculaas

Ingrediënten:

300 gram zelfrijzend bakmeel
150 gram donkerbruine basterdsuiker
175 gram roomboter, koud en in blokjes gesneden
5 eetlepels speculaaskruiden
1 mespuntje zout
8 eetlepels koude melk
300 gram amandelspijs
2 Spaanse pepers
1 eidooier
6 blaadjes djeroek poeroet (citroenblaadjes)
3 centimeter gember, geraspt

Attributen:

Keukenmachine
Deegroller
Vershoudfolie
Bakpapier


Werkwijze:

Voeg het bakmeel, de suiker, kruiden, boter en het zout in de keukenmachine en meng tot een samenhangend deeg. Doe er al draaiend de koude melk bij en meng het verder tot een soepel deeg.

Haal het deeg uit de machine en kneed en vorm daar een bal van. Verpakt deze bal in de vershoudfolie en laat het minimaal een half uur in de koelkast rusten.

Verwarm de oven voor op 175 raden (heteluchtoven 160 graden).

Bestuif het werkblad met wat meel en rol de bal deeg uit tot een plak van 1 centimeter dik. Halveer de plak en leg beide plakken opzij op een met het bakpapier beklede bakplaat.

Snijd het citroenblad in kleine reepjes. Halveer de pepers, verwijder de zaadlijsten en snijd de pepers in kleine stukjes.

Meng door de spijs de eidooier, de reepjes citroenblad, de geraspte gember en de stukjes peper. Rol het mengsel uit tot een plak van 1 centimeter dik. Leg deze plak op één plak speculaas en leg daarop de tweede plak.

Bak de speculaas in 30 minuten gaar. Laat de speculaas afkoelen op een rooster. Verdeel de speculaas in hapklare stukjes.

Smullen maar!

Havermout-bananenkoekjes

Tijdens een fietstocht is het belangrijk om voldoende voeding mee te nemen. Met een wat langere tocht heb je energie nodig en zal men op tijd wat moeten eten. Een hongerklop ligt al gauw op de loer. Nu is het wel bij fietsclubjes gebruikelijk om een pauze te nemen met koffie en appeltaart met slagroom. Gegarandeerd voedingsstof voor weer wat extra kilometers.

Maar ik fiets vaak alleen en in de polders rondom mijn woonplaats kom je niet snel een uitspanning tegen om een bakkie te doen. Buiten dat, ik wil de calorieën die ik er vanaf gefietst hebt, niet direct weer aanvullen. En alleen op een terras is maar alleen. Dus zal ik zelf eten moeten meenemen. Naast voldoende water of een energiedrankje in de bidon op de fiets, zit er in mijn rugzakje vaak een chocobar. Het liefst zou ik een banaan willen oppeuzelen, maar dat is zo'n gedoe. De banaan steekt uit het zakje dus de kans is groot hem te verliezen. Als de banaan dan ook nog eens in hetzelfde zakje moet waar de telefoon en mijn ID-kaart in zitten, dan komt het fruit in de knel en houd ik alleen een schil en druiperige massa over. Plus mijn shirt is volledig besmeurd.

Tot ik op de website van Pedala belandde. Een website gemaakt voor de vrouw die er graag op uit trekt met de racefiets. Met allerlei tips en trucs waar ik veel van heb opgestoken. Ook menig fietsende man zou er van kunnen leren. Hier kwam ik deze koekjes tegen. Pedala vermeldt er bij dat de bron van het recept de Viva is. Dat ik niet zelf op dat idee ben gekomen of naar alternatieven heb gezocht. Maar goed: Vanaf vandaag dus geen dure chocobars meer of geknoei met bananen. Deze koekjes gaan voortaan mee met een fietstocht.


Havermout-bananenkoekjes

Ingrediënten:

100 gram havermout
2 rijpe bananen
2 eetlepel honing
1 handje rozijnen, cranberries of in stukjes gesneden dadels (of ander fruit)



Attributen:

Bakpapier

Werkwijze:

Verwarm de oven voor tot 180 graden (heteluchtoven 165 graden)

Beleg een ovenplaat met bakpapier.

Prak de bananen goed en mix met havermout. Voeg het fruit en honing toe en mix alles goed door elkaar.

Leg het bananenmengsel in rondjes op het bakpapier en plaats in de voorverwarmde oven.

Laat de koekjes ongeveer 20 minuten bakken of totdat deze krokant en goudbruin zijn.

Smullen maar!

Bramen-kokos koek

Wie wat bewaard heeft wat. Op het eind van de zomer heb ik een aantal malen blauwe bessen rechtstreeks bij een fruitteeltbedrijf gekocht. Een deel daarvan heb ik direct verwerkt in diverse gerechten en een deel heb ik ingevroren voor later gebruik. Zo ook met de bramen voor deze koek. Het recept voor de traktatie voor mijn verjaardag kwam ik tegen op de Carolines blog. Niet alleen de gemaakte foto van haar koek is fantastisch maar mijn verwachting dat het wel snor zit met de smaak van haar recept heeft mij aangespoord tot het bakken van deze plaatkoek. En inderdaad: het is een heerlijke koek.

Bramen-kokos koek

Ingrediënten:

250 gram zelfrijzend bakmeel
25 gram havermout
230 gram lichtbruine basterdsuiker
200 gram koude boter (in blokjes)
75 gram gemalen kokos
2 eieren (los geklopt)
350 gram bramen

Attributen:

Bakvorm 24 x 24 centimeter
Bakpapier
Satéprikker

Werkwijze:

Verwarm de oven voor op 180 graden (heteluchtoven 165 graden). Vet een vierkant bakblik in en bekleed deze met bakpapier.

Doe het bakmeel, de havermout en suiker in een grote kom en meng. Doe de blokjes boter erbij en maak er al wrijvend met je vingertoppen een kruimeldeeg van. Meng de kokos er door en zet 125 gram van het kruimeldeeg apart voor de kruimellaag.

Doe de losgeklopte eieren bij het overige deeg en meng dit goed doorelkaar.

Verdeel het kruimeldeeg met de achterkant van een lepel in de bakvorm. Verdeel de bramen erover en strooi het achtergebleven kruimeldeeg er op.

Zet de vorm in de oven en bak 60 tot 75 minuten tot de bovenkant goudbruin is en een satéprikker er schoon uitkomt. Laat de koek afkoelen in de vorm.

Til de koek uit de vorm en snijd in 16 vierkanten.

Smullen maar!

Blauwebessen-ricotta pannenkoekjes

Ze zijn er nog steeds volop: de blauwe bessen. En ik heb een overvloed aan recepten om dit zomerfruit te verwerken. Gisteren heb ik een recept van Gordon Ramsay gebruikt uit het boek Koken als een chef. Het resultaat is dan ook "chefwaardig". De pannenkoekjes stonden niet alleen als het dessert op het programma. Het restant stond vanmorgen weer als ontbijt op tafel. Ook niet verkeerd. Maar voor deze laatste gelegenheid heb ik slagroom vervangen door Griekse Yoghurt.

In de nabije toekomst zullen zeker weer andere recepten volgen met deze verrukkelijke besjes, want ik raakt er bijna aan verslaafd. Als appeltje voor de dorst heb ik voor de komende herfst- en winterperiode maar alvast wat bakjes met bessen ingevroren.

Blauwebessen-ricotta pannenkoekjes

Ingrediënten:

125 gram bloem
1 theelepel bakpoeder
1 snufje zout
1 eetlepel fijne kristalsuiker
2 eieren, dooier en wit gescheiden
100 milliliter volle melk
125 gram ricotta
100 gram verse blauwe bessen plus extra om te garneren
2 dessertlepels honing
Slagroom of Griekse yoghurt om bij te serveren

Attributen:

Plancha
Bakspatel

Werkwijze:

Verwarm de plancha voor op de hoogste stand.

Zeef de bloem en het bakpoeder. Doe dit met het zout en suiker in een grote kom en meng alles door elkaar. Maak een kuiltje in het midden en doe er de dooiers in. Voeg geleidelijk de melk toe en klop er langzaam, vanaf de randen de bloem in tot alles gemengd is. Spatel ricotta en blauwe bessen erdoor.

Klop in een andere kom de eiwitten zo stijf dat zich zachte pieken vormen. Spatel een lepel van het opgeklopte eiwit door het beslag om het iets te verdunnen, spatel daarna de rest erdoor.

Bak de pannenkoekjes op de plancha. Er hoeft geen boter of olie gebruikt te worden. Wanneer de pannenkoekjes gebakken worden in een ruime koekenpan gebruik dan een klein klontje boter of een scheutje olie.

Schenk een volle eetlepel beslag op de plancha en vorm een rondje. Bak 1 tot 2 minuten aan iedere kant tot ze goudgeel en luchtig zijn en door en door warm. Gebruik voor het keren van de koekjes een zogenaamde bakspatel. Houd warm in een lauwe oven totdat alle pannenkoekjes gebakken zijn.

Verdeel de pannenkoekjes over de borden en schenk de honing erover. Garneer met losse blauwe bessen en slagroom of Griekse yoghurt.

Smullen maar!

Maiskoekjes

Een gerecht gemaakt op de plancha of wel teppan yaki. Met mijn nieuwe fornuis heb ik allerlei mogelijkheden om diverse kooktechnieken te gebruiken. Eén van de redenen waarom ik voor een fornuis van Westahl heb gekozen is dat deze uitgebreid kon worden met een plancha. Op deze bakplaat kan men bakken zonder vet; van eenvoudige tot verfijnde gerechten. Vele ingrediënten kunnen er op de plaat bereid worden. Intussen ben ik al aan het experimenteren geweest: hamburgers, een stukje vis en zelfs garnalen. Dit alles kan zonder gebruik van extra olie of bakvet op de plaat gelegd worden. Kleine pannenkoekjes lenen zich hier ook uitstekend voor.

Een pittig en goed gevuld pannenkoekje had ik gekozen voor vandaag. Deze variant heeft een Oosters smaakje door het gebruik van koriander. Voor deze gelegenheid geserveerd met een fris pittige dipsaus op basis van yoghurt.

Maiskoekjes met yoghurtdip

Ingrediënten voor de koekjes:

100 gram bloem
0,5 theelepel bakpoeder
1 ei, losgeklopt
4 eetlepels halfvolle melk
olijfolie
2 bosuitjes, in dunne ringetjes gesneden
1 rode chilipeper, fijn gehakt
2 eetlepels verse koriander, grof gehakt
1 blikje maiskorrels, uitgelekt (ca. 150 gram)
zout en peper naar smaak

Ingrediënten voor de yoghurtdip:

250 gram volle yoghurt
1 rode chilipeper, fijn gehakt
sap van een halve limoen
3 eetlepels verse koriander, grof gehakt
1 eetlepel honing

Werkwijze:

Meng alle ingrediënten voor de dipsaus. Breng op smaak met vers gemalen zwarte peper en zout.

Verwarm de bakplaat tot 270 graden.

Zeef de bloem en bakpoeder in een kom. Voeg versgemalen peper en zout toe. Meng alles met een vork en maak een kuiltje in het midden. Schenk het ei en de melk hierin. Klop met een grade de bloem geleidelijk door het natte mengsel tot een glad beslag. Voeg 1 eetlepel olie toe en klop opnieuw glad. Voeg eventueel wat melk toe, maar maak het geheel niet te nat.

Meng de bosuitjes, chilipeper, koriander en maiskorrels grondig door het beslag.

Schep voor elk pannenkoekje een volle eetlepel van het mengsel op de hete bakplaat. Bak de koekjes ongeveer 2 minuten aan iedere kant goudbruin.

Serveer de maiskoekjes lauwwarm en geef de yoghurtdip er apart bij.

Smullen maar!

Kletskoppen

Koffievisite vandaag. Mijn nieuwe keuken showen en lekker bijpraten over van alles en nog wat. Even dacht ik nog een taart of cake te bakken om onder het genot van een kopje koffie te nuttigen. Maar toen kreeg ik een ander toepasselijk idee voor een koekje. Een kletskop. Dit ouderwetse koekje past wel voor deze gelegenheid.

Het recept komt uit het boekje "Koekje" Jonah Freud. Hierin staan vele koekjes beschreven die van alles te maken hebben met de Hollandse traditie. De schrijfster maakt gebruik van recepten van Cees Holtkamp en Kees Raat, beiden experts in het bakken.

Kletskoppen

Ingrediënten:

30 gram zachte boter
100 gram witte basterdsuiker
20 gram melk
1 mespuntje kaneel
1 mespuntje zout
30 gram fijngehakte blanke amandelen
50 gram gezeefde zeeuwse bloem

Werkwijze:

Meng de boter met de basterdsuiker en de melk. Roer de kaneel, het zout en de gehakte amandelen erdoor.

Meng de bloem erdoor en kneed het tot een egale deegbal. Laat het deeg afgedekt 1 uur rusten in de koelkast.

Verwarm de oven voor tot 200 graden (heteluchtoven 180 graden).

Rol van het deeg op een licht met bloem bestoven werkblad pillen van 1 centimeter dik. Snijd de pillen in plakjes van 1 centimeter en leg deze op een licht ingevette bakplaat. Druk ze iets plat. Houd genoeg ruimte tussen de koekjes. De kletskoppen vloeien uit tijdens het bakken.

Bak de koekjes enkele minuten (ongeveer 4 tot 6 minuten).

Haal de kletskoppen direct na het bakken met een plamuurmes van de bakplaat en laat ze afkoelen op het aanrecht.

Bewaar de koekjes in een afgesloten koektrommel.

Smullen maar!

Fryske Dûmkes (Friese duimpjes)

Vandaag heb ik weer alle tijd genomen om mijn nieuwe ovens uit te proberen. Met een nieuw recept voor een 'oud' koekje. Ik noem dit een oud koekje omdat een vergelijkbaar recept al eerder op mijn blog gepubliceerd is. Maar nu heb ik voor een andere receptuur gekozen. De beschrijving komt uit het boek Koekje van Jonah Freud. Geïnspireerd door de beschrijving heb ik ook de video bekeken dat door NRC geplaatst is op www.foodtube.nl waar Cees Holtkamp met zijn kleindochter een uitgebreide demonstratie geeft om de Dûmkes te maken.

Een werkelijk heerlijk koekje is het geworden. Nog lekkerder dan mijn eerdere creatie. Het koste mij moeite er vanaf te blijven en alle koekjes op te eten. De voorraad van deze Dûmkes mag niet te veel slinken want voor aanstaande zondag staat er een gerecht op tafel waarin deze verwerkt gaan worden. De koekjes zijn inmiddels in een luchtdichte pot weggezet in mijn voorraadkast.

Fryske Dûmkes (Friese duimpjes) (volgens recept van Cees Holtkamp)

Ingrediënten:

115 gram roomboter
100 gram witte basterdsuiker
2 gram zout
15 gram melk
1 theelepel rum
1 mespuntje kaneel
1 theelepel anijspoeder
15 gram anijszaad
50 gram gehakte hazelnoten (of amandelen of cashewnoten)
175 gram Zeeuwse bloem
1 theelepel bakpoeder
1 losgeklopt ei

Attributen:

Keukenfolie
Kwastje


Bereiding:

Verwarm de oven voor tot 160 graden (heteluchtoven 145 graden).

Kneed de boter, suiker, zout, de rum, anijspoeder en -zaad goed door elkaar. Voeg de melk toe, kneed verder door en voeg de noten toe. Daarna kan de bloem met het bakpoeder erbij gedaan worden. Kneed verder tot een homogene massa.

Vorm een plak van het mengsel en verpak dit in keukenfolie. Leg de plak voor een paar uur in de koelkast te rusten.

Haal de plak uit de koelkast en verdeel in vier stukken. Rol van elk deel een ronde pil van ongeveer 2,5 centimeter doorsnede. Druk elke rol een klein beetje plat en bestrijk met behulp van een kwastje het losgeklopte ei er over. Snijd met een mes kleine stukjes van ongeveer 2 centimeter en leg deze op de bakplaat. Bak de dûmkes in de voorverwarmde oven in 15 tot 20 minuten gaar.

Laat de Friese duimpjes op de bakplaat afkoelen en druk nogmaals met de duim de warme koekjes even in.

Smullen maar!

Kruidkoek

Op de dagen dat ik werk maak ik voor het middageten altijd een lunchpakketje klaar. Naast enkele dikke boterhammen belegt met kaas en vleeswaren neem ik ook altijd een koek mee. Soms een voorverpakte, zoals Sultana, een mueslireep of Liga. Maar mijn voorkeur heeft ontbijtkoek die zelfs in de fabriek al voorgesneden is. Omdat het zo makkelijk te pakken en mee te nemen is.

Echter, het bakken van een eigen ontbijtkoek (of kruidkoek) is eigenlijk een fluitje van een cent en o zo veel lekkerder. Waarom ik dit eigenlijk niet vaker doe? Ja, dit is een kwestie van prioriteiten stellen. Pas geleden kocht ik een pakje kruidkoekmix rechtstreeks van de molen. Aan deze mix moest alleen karnemelk toegevoegd te worden. Eenvoudiger kan niet en de smaak was voortreffelijk.

Hierdoor getriggerd bedacht ik mij dat ik maar eens zelf een kruidkoek ga bakken. Uit mijn verzameling van losse recepten die ik eens op een kladblok had geschreven, viste ik dit basisrecept. Voor de koek van vandaag heb ik mij aan dit recept gehouden. Heerlijk bij een kopje koffie of thee.
Heel eenvoudig kan je allerlei variaties aan deze basis toevoegen. Denk maar eens aan het toevoegen van stukjes gember, rozijnen of parelsuiker. In de nabije toekomst zal ik zeker zelf weer een kruidkoek maken met één van deze suggesties.

Kruidkoek

Ingrediënten:

100 gram kristal suiker
275 gram honing
125 gram water
350 gram roggemeel
1/4 theelepel zout
50 gram donkerbruine basterd suiker
1 zakje bakpoeder
1 theelepel cardamonpoeder
1 theelepel kaneel
1/2 theelepel gemberpoeder
1/4 theelepel gemalen kruidnagel
1/4theelepel gemalen nootmuskaat
1/4 theelepel vers gemalen zwarte peper
1/8 theelepel gemalen anijszaad
1/8 theelepel gemalen koriander

Attributen:

Mixer met grote beslagkom en deeghaak
Cakevorm van 25 cm
Bakpapier om de cakevorm te bekleden
Kwastje
Aluminium folie


Bereiding:

Vermeng het roggemeel met de kruiden, het gezeefde bakpoeder en het zout in de beslagkom.

Zet een ruime pan op het vuur met de kristal suiker, honing en het water. Breng dit al roerend aan de zachtjes aan de kook.
Voeg deze warme vloeistof bij het meelmengsel in de beslagkom. Mix met de deeghaak totdat het deeg goed gemengd is. Probeer dit niet met je handen te doen, want het mengsel is heet en plakt erg. Mix minimaal 5 minuten.

Bekleed de cakevorm met het bakpapier.

Voeg het mengsel in de vorm met behulp van een lepel. Druk met een natgemaakte lepel het beslag, dat erg dik en bijna onhandelbaar is, goed in de hoeken en strijk de bovenkant vlak. Dek de vorm af met huishoudfolie en laat het deeg rusten voor minimaal 12 uur in de koelkast maar kan ook daarbuiten bewaard worden, tot het moment van bakken.



Vervolg bereiding:

Verwarm de oven tot 155 graden (heteluchtoven 140 graden).

Verwijder de folie en strijk met behulp van een kwastje de bovenkant van het deeg met een beetje melk. Bak de cake ongeveer 70 minuten. Controleer tegen het einde van de baktijd de gaarheid met een satéstokje.

De cakevorm uit de oven halen en gewikkeld in aluminimum folie laten afkoelen.



Op deze manier blijft het vocht in de kruidkoek en krijgt de buitenkant geen kans hard te worden.
De kruidkoek kan in een afgesloten trommel enkele weken bewaard worden. De lange bewaartijd komt de smaak zelfs ten goede.

Smullen maar!

Witte Meringues

Tussen het bakken en kokkerellen door heb ik even tijd genomen om een plaat met meringues te maken. Voor het recept Vanille Roomijs, waarvan de basis op dit moment in de ijskast staat om af te koelen voor de verdere bereiding, gebruikte ik wel 6 eidooiers. Met de eiwitten wilde ik daarom snel iets maken.

Een aantal eiwitten kunnen snel bereid worden voor deze zoete lekkernij. De rest van de eiwitten zal ik invriezen voor een andere toepassing. Zodoende wordt er weinig of niets verspild.

Het recept dat hieronder volgt is een basis voor het maken van witte meringues.

Benodigdheden:

2 eiwitten
125 witte basterd suiker

Attributen:

Mixer en kom
Bakplaat bekleed met bakpapier
Spuitzak met ster mond.

Bereiding:

Verwarm de oven op 100 graden (heteluchtoven 90 graden).

Ga zorgvuldig te werk om de eieren te scheiden. Gebruik alleen eiwit dat niet ‘vervuild’ is met maar een vlokje eidooier.

Klop de eiwitten stijf in een zorgvuldig schoongemaakte en vet- en watervrije kom totdat er zachte pieken ontstaan.

Voeg de suiker in kleine hoeveelheden toe. Zorg dat eerst de suiker goed vermengd is alvorens een nieuwe hoeveelheid toe te voegen. Mix totdat het schuim aan de mixerhaak blijft hangen in een stevige piek.

Schep het schuim in de spuitzak en vorm rondjes met een kleine piek op de bakplaat.

Zet de plaat in de oven. Na ongeveer één uur zijn de schuimpjes klaar of totdat de onderkant bruin gaat kleuren. Verwijder de schuimpjes voorzichtig van de bakplaat. Indien voldoende gaar dan zal dit gemakkelijk gaan.

Dit is de basis. Zodra de schuimpjes volledig zijn afgekoeld kunnen zij versierd worden met bijvoorbeeld glazuur of gesmolten chocolade.

Smullen maar!

Cranberrie-dadelkoek

Tot nu toe maakte ik van cranberries alleen maar een compote, eenvoudig te maken van een zakje dat je in de supermarkt koopt, en serveerde dat bij bijvoorbeeld een wildgerecht of Kerstdiner. Nu had ik een kans die ik niet mocht laten lopen.

Een collegaatje viert haar herfstvakantie altijd op Vlieland. Zij vertelde mij dat je daar gemakkelijk cranberries kan plukken, zo vanaf het veld, en vroeg mij of ik met deze vruchtjes wat kon maken. Natuurlijk kan dat, maar ik moest wel even op zoek naar een recept. Tegenwoordig is dat een fluitje van een cent. Je googled wat op internet en de recepten komen van over de hele wereld op je computerscherm. Dan is het nog een kwestie van kiezen. Dat was eigenlijk het grootste probleem.

Op de website Lekker-Frysk.nl vond ik een recept dat helemaal aan mijn smaakverwachting voldeed. Nadat een zakje met cranberries afgeleverd waren en ik een paar kleine boodschappen had gedaan, heb ik deze koek voor mijn collegaatje gebakken. Nu hoop ik maar dat ook zij enthousiast wordt met deze traktatie.

Cranberrie-dadelkoek

Ingrediënten:

100 gram dadels, ontpit, in reepjes
100 gram cranberries
1,5 theelepel bakpoeder, gezeefd
40 gram boter op kamertemperatuur
175 gram bruine basterdsuiker
1 zakje vanillesuiker
125 gram volkorenmeel
100 gram bloem, gezeefd
2 eieren
100 gram walnoten
1 theelepel kaneelpoeder

Attributen:

1 cakevorm bekleed met bakpapier

Bereiding:

Meng de dadels, cranberries en het bakpoeder. Voeg de boter en 2 deciliter kokend water toe. Roer goed om en laat ongeveer 20 minuten staan.

Verwarm de oven voor of 180 graden (heteluchtoven 165 graden). Bekleed een cakevorm met bakpapier.

Meng in een andere kom de suiker, vanillesuiker, het meel en de bloem. Roer de eieren erdoor.

Voeg dan het cranberry-mengsel toe. Voeg de noten en het kaneelpoeder toe.
Roer het beslag goed om en schep het in de cakevorm.

Bak de koek in het midden van de oven in ongeveer 55 minuten bruin en gaar (een erin gestoken satéprikker komt er dan droog uit).

Neem de koek uit de oven en laat ongeveer 10 minuten in het bakblik rusten. Stort de koek dan voorzichtig op een rooster en laat hem afkoelen.

Heerlijk met gezouten roomboter of roomkaas en vers gesnipperde dadels.

Smullen maar!

Millionairs Shortbread

Helaas zit mijn vakantie er al weer op. Ik kijk terug op een fantastische motortocht langs de oost- en noordkust van Schotland of anders gezegd, the Highlands. Niet alleen het eiland Sky was in de route opgenomen, maar ook het meest noordelijke plaatsje Durness op ‘58⁰ Noord’ heb ik mogen bewonderen. Wat een magnifiek en ongerept landschap.

En wat een uitgesproken mooi weer heb ik gehad. Van de tien dagen dat ik rondgereden werd op de motor, heb ik maar één dag regen gehad. Maar toen was ik ook doorweekt. Gelukkig bleef met maar bij die ene dag. De rest van de tour werd het weer alleen maar beter, tot en met de laatste dagen in Edinburgh.

Natuurlijk heb ik niet alleen mijn ogen de kost gegeven, ook mijn smaakpapillen waren druk bezig. Veel Schotse homemade bakery’s en ook het traditionele Haggis zijn geproefd. Dus veel inspiratie opgedaan voor allerlei recepten. Jammer genoeg kon ik niet veel inkopen doen, want ja, op de motor kan je nou eenmaal niet veel meenemen. Mijn grootste investering in geld en in ruimte was het kookboek ‘Scottish Cookery’. Maar ook enkele blikjes Nestlé Carnation Condensed Milk en één kilo Allison Wholemeal Self-raising Flour pasten nog net in de motorkoffers.

Het recept dat ik gewoonweg moest maken omdat het zo origineel Schots is en omdat de vakantie zo ‘rijk’ met zonneschijn overgoten was, is daarom:

Millionairs Shortbread

Ingrediënten:

Voor het deeg:
250 gram patent bloem
75 gram fijne kristal suiker
175 gram boter

Voor de karamellaag:
100 gram boter
100 gram bruine basterd suiker
2x 397 gram Gecondenseerde melk (Nestlé Carnation Condensed Milk)

Voor de chocoladelagen:
100 gram pure chocolade
100 gram melk chocolade
25 gram witte chocolade

Attibuten:
1 Swiss Roll bakblik 23 x 33 cm


Bereiding van het deeg:

Verwarm de oven voor op 180 graden (Heteluchtoven 165 graden).

Snij de boter in blokjes en meng deze met de bloem, zout en de suiker. Kneed tot een samenhangend deeg. Beleg een rechthoekig bakblik met licht ingevet bakpapier. Druk het deeg erin en verdeel gelijkmatig over de bodem. Prik met een vork enkele rijen gaatjes in het deeg.

Zet het bakblik in de oven en bak in 20 minuten totdat de bovenkant een beetje goudbruin begint te worden. Haal uit de oven en laat helemaal afkoelen in het blik.

Bereiding van de karamellaag:

Smelt de boter in een steelpan. Voeg de gecondenseerde melk en de basterdsuiker toe. Verwarm op laag vuur totdat alle suiker opgelost is. Zet het vuur dan hoger en klop met een garde. Breng aan de kook en laat ongeveer 10 minuten koken terwijl je blijft kloppen met een garde. Blijf bij de pan, anders brandt de karamel aan en krijg je stukjes in je karamel. De karamel is klaar als hij genoeg ingedikt is. Als je roert met de garde moet je de bodem even kunnen zien.

Haal de pan van het vuur en giet de karamel over de koek heen. Verdeel met een lepel over de bodem. Laat minstens een uur afkoelen voordat je de chocola erover gaat gieten, anders mengen de lagen.

Bereiding van de chocoladelaag:

Smelt de pure chocola met de melkchocolade au bain marie in een hittebestendige kom boven een pan met kokend water. Verspreid over de afgekoelde karamel. Zorg dat de hele bovenkant bedekt is.

Smelt de witte chocola en verdeel met een theelepel in strepen over de bovenkant. Doe dit terwijl de bruine chocoladelaag nog zacht is, dan krijg je een mooi marmereffect. Gebruik een satéprikker en maak een golvende beweging door de witte chocola.

Laat de koek enigszins afkoelen en snijdt in stukken. Bewaar de koek in de koelkast.

Smullen maar!

Honingkruidkoek (met chocolade!)

Wat doe ik zoal op een regenachtige zaterdag? Ik ben de dag begonnen met het doen van de noodzakelijk boodschappen voor het weekend, stopte een was in de wasmachine en toen: had ik zin om iets stevigs te bakken èn ik had ongelofelijke trek in iets met chocolade.

In mijn boekenkast staat heel toepasselijk een kookboek met de titel: "Ik wil chocolade!" en daar staat het volgende recept onder andere in. De Franse benaming voor deze koek is Pain d'épices au chocolat. Deze klassieke Franse koek moet worden gemaakt van gelijke delen bloem en honing, en op smaak worden gebracht met quartre épices, een kant-en-klaar mengsel van specerijen dat in de meeste Franse speciaalzaken te koop is. De geraspte chocolade is een nieuwe toepassing aan het middeleeuwse recept en vervangt de traditionele gehakte amandelen en gekonfijte schil. Eet de koek in dikke plakken bij een kop koffie.


Honingkruidkoek

Ingrediënten voor de koek:
200 gram ongebleekte bloem
100 gram roggemeel
¼ theelepel fijn zeezout
2 theelepels bakpoeder
½ theelepel gemalen kruidnagel
½ theelepel kaneel*
½ theelepel quatre épices*
100 gram pure chocolade, fijn gehakt
300 gram vloeibare honing
2 grote eierdooiers
5 eetlepels melk

* In plaats van 1/2 theelepel gemalen kaneel en 1/2 theelepel quarte épices kan men ook 1 theelepel speculaaskruiden gebruiken. In speculaaskruiden zitten behalve kaneel dezelfde specerijen als in quarte épices, namelijk nootmuskaat, gember, kruidnagel en peper.

Ingrediënten voor de glazuur:
50 gram pure chocolade, fijn gehakt
2 eetlepels kristalsuiker
3 eetlepels melk

Attributen:
Cakevorm van 25 cm
Bakpapier om de cakevorm te bekleden

Bereiding van de koek:
De oven alvast voorverwarmen tot 180 graden (heteluchtoven 165 graden).
Zeef de beide meelsoorten, het zout, het bakpoeder en alle specerijen in een mengkom. Roer de fijn gehakte chocolade erdoor. Voeg de honing, eierdooiers en melk toe en meng alles met een houten lepel tot een dik, zwaar beslag. Schep dit in een cakevorm en strijk de bovenkant glad.

Bak de koek circa 45 minuten in een voorverwarmde oven op 180 graden (een heteluchtoven 165 graden) tot hij goudbruin is en een vleespen die je in het midden steekt er schoon weer uitkomt. Stort de koek op een rooster en verwijder het bakpapier.

Bereiding van de glazuur:
Maak het glazuur zodra de koek uit de oven is. Verhit hiertoe de chocolade, suiker en de melk langzaam in een steelpannetje met zware bodem; roer tot de chocolade is gesmolten. Breng het mengsel al roerend aan de kook, laat het 5 seconden pruttelen en haal het van het vuur.

Schenk, schep of strijk het hete, dunne glazuur op de warme koek en laat het langs de zijkanten druppelen. Laat de koek volledig afkoelen voor je hem aansnijdt.
Bewaar de koek in een luchtdichte doos.

Eet de koek binnen 5 dagen. De ongeglazuurde koek kan een maand in de vriezer worden bewaard.

Smullen maar!

Oranjekoek met botercrème

Voor mijn recept van vandaag heb ik me laten leiden door de ingrediënten die nog in mijn voorraadkast staan. Een stukje amandelspijs, oranjesnippers en anijszaadjes. In de lijn van de baksels van de laatste weken – veel streekrecepten vanuit Friesland – kon ik dus niet anders dan een Oranjekoek bakken.
Op zich is het maken van de koek geen probleem. De moeilijkheid zit in de afwerking. Het fondant aanbrengen valt nog wel mee, maar dan: de botercrème. Dat is een secuur werkje, want de temperatuur van de bereiding luistert nogal nauw. Als je het suikerwater te warm en te snel bij de eierdooiers doet, dan wil het ei al gauw gaan stollen en krijg je geen gladde crème.
Dit is waarschijnlijk ook de reden dat ik weinig Oranjekoeken tegenkom waar nog botercrème gebruikt wordt. Tegenwoordig zie ik steeds vaker dan men de koeken garneert met geklopte slagroom. Dat is jammer. Wel lekker, maar het hoort er van oorsprong niet op.
Ik heb het gewaagd en een originele Oranjekoek met botercrème gemaakt.

Oranjekoek met botercrème

Ingrediënten voor de koek:

340 gram bloem
8 gram backin
200 gram basterdsuiker
40 gram boter
1 sinaasappelschil
75 gram oranjesnippers
2 eetlepels anijszaad
0,5 dl water
zout, nootmuskaat
1 ei

Ingrediënten spijsvulling:

100 gram amandelspijs
1 theelepel citroenrasp
2 eetlepel water

Ingrediënten fondant:

100 gram poedersuiker
1 theelepel rode bessensap

Ingrediënten voor de botercrème:

4 eierdooiers
100 gram kristalsuiker
80 milliliter water
200 gram zachte boter
2½ eetlepel Amaretto


Ingrediënten voor de garnering:

Chocoladefiguurtjes
Oranjesnippers


Bereiding koek met spijs:

Zeef bloem en bakpoeder in een schaal.
Meng de basterdsuiker, boter, geraspte sinaasappelschil, gehakte snippers, gemalen anijszaad, water, zout, nootmuskaat en het ei goed door elkaar in een andere schaal. Als alles goed met elkaar vermengd is de bloem toevoegen. Kneden tot een stevig deeg. Laat het deeg een half uur opstijven in de koelkast.
Kneed het deeg nog even door en rol het deeg tot circa 4 mm dikte. Snij 2 even grote vierkanten uit het deeg. Leg een van de twee plakken op een beboterd bakblik.
Meng amandelspijs, citroenrasp en water. Bestrijk deze plak met de amandelspijs tot 1 cm van de rand. Leg er de tweede plak op en bestrijk de rand met ei.
Bak de koek in circa 25 minuten bij 210 graden.
Laat de koek even afkoelen voordat de fondant erop gestreken wordt.

Bereiding fondant:

Zeef de poedersuiker boven een schaaltje en voeg het bessensap toe.
Bestrijk de fondant met een nat mes op de wat afgekoelde koek.
Snijdt de koek, voordat de fondant kan barsten, in kleine, handzame vierkantjes of rechthoekjes.

Bereiding botercrème:

Zet een grote pan met koud water klaar om het mengsel later in te laten afkoelen.
Breng de suiker met het 80 milliliter water aan de kook in een klein pannetje en kook zonder al te veel roeren door tot 120 graden.

Klop ondertussen met een elektrische mixer de dooiers tot schuim.

Giet de hete suikersiroop al kloppend bij de dooiers. Giet de suikersiroop niet op de gardes, maar langs de rand van de kom. Zet de kom in de pan met koud water en blijf mixen totdat het mengsel afgekoeld is.
Voeg beetje bij beetje de Amaretto toe en daarna de zachte boter en roer tot een gladde crème.

Zet het mengsel in de koelkast.


Haal het mengsel 30 minuten voor gebruik uit de koelkast Het is dan gemakkelijker te spuiten.
Spuit met een spuitzak de crème op de koeken met garneer daarop oranjesnippers en chocoladefuguurtjes.

Smullen maar!

Trommelkoek (Boffert)

De moeder van een collegaatje bracht mij op een spoor van dit recept. Een gerecht dat vroeger in Friesland vaak gegeten werd. De trommelkoek. Het recept was het probleem niet; er bestaan veel varianten. Ik heb voor een luxe variant gekozen; rijkelijk gevuld met rozijnen, abrikozen en walnoten.

Het probleem was het zoeken naar een trommelkoekpan. Op internet worden deze pannen wel aangeboden, maar dat zijn vaak antieke (roestige), voornamelijk bedoeld als decoratie in huis. Ik twijfel of ik daar wel een trommelkoek in wil bereiden.

De oplossing had ik in huis. Een tulbandvorm! Deze vorm pastte perfect in mijn grote pan en als deksel heb ik een diepbord gebruikt.

Dit is het resultaat. Heerlijk als een maaltijd met stroop, zoals bij pannenkoeken, of voor bij de koffie.


Trommelkoek (Boffert)

Ingrediënten:

400 gram zelfrijzend bakmeel
350 milliliter melk
3 eieren
60 gram rozijnen
8 gesneden abrikozen
4 walnoten
Zachte boter
2 eetlepels paneermeel
2 eetlepels suiker
1 eetlepel kaneel

Attributen:

Trommelkoekpan van 1 1/2 liter inhoud (of een tulbandvorm met sluitend deksel voor au bain marie koken)
Grote pan waar de boffertpan in past
Beslagkom
Kwastje

Bereiding:

Maak een stevig beslag van het zelfrijzend bakmeel, de eieren, de melk,de rozijnen, abrikozen en walnoten.

Beboter de boffertpan goed (ook het deksel) en doe het paneermeel erin. Sluit de pan met het deksel en schud de pan goed heen en weer zodat de paneermeel hecht aan de boterlaag.

Strooi onderin (wordt bovenop wanneer je hem omdraait) 2 eetlepels suiker en 1 eetlepel kaneel.

Vul de vorm voor 2/3 met het beslag.

Zet de boffertvorm in een pan met koud water, let op dat de vorm niet drijft! Breng het water aan de kook, laat de boffert 1 1/2 tot 2 uur zachtjes koken. Let op dat de pan niet droog kookt. Eventueel met water bijvullen.

Neem de boffertpan voorzichtig uit het hete water Neem het deksel van de vorm, leg een bord ondersteboven bovenop en keer de vorm om. Eventueel even schudden. Als het goed is komt de boffert mooi goudbruin uit de vorm. Bovenop zit het laagje gesmolten suiker met kaneel.

Serveertip:

Serveren met gesmolten boter en bruine suiker

of

Fijne Stroopsaus:
200 gram stroop verwarmen
100 gram boter in kleine klontjes door de stroop mengen
Warm over de trommelkoek gieten


Smullen maar!

Fryske Dûmkes (Friese duimpjes)

Met het maken van koekjes had ik tot voor kort altijd een probleem. Niet zo zeer het voorbereiden en bakken, maar bij het bewaren. De zelf gebakken koekjes moesten snel gegeten worden, omdat de houdbaarheid te snel achteruit ging. Na een paar dagen kon ik ze niet meer zo krokant en bros serveren als ik eigenlijk zou willen.
Maar nu heb ik een oplossing. Sinds kort ben ik in het gelukkige bezit van een FoodSaver V2860. Een vacumeerapparaat met een fantatische accessoire, namelijk een voorraadpot welke ik ook kan vacumeren.

Afgelopen weekend heb ik de proef op de som genomen. Op de plank lag een recept dat ik al een tijdje wilde maken. Niet ingewikkeld maar wel heel lekker. De Fryske Dûmkes.

En het resultaat mag er zijn (al zeg ik het zelf). Zelfs vandaag zijn de koekjes nog lekker krokant. Natuurlijk moet ik niet vergeten de voorraadpot, na iedere keer openen, weer vacuum te maken. Maar dat is nu geen probleem meer.




Ingrediënten:

150 gram boter
150 gram bruine basterdsuiker
2 eieren
250 gram bloem
1 mespuntje zout
100 gram hazelnoten
1 theelepel anijszaad
1 theelepel gemberpoeder
1 theelepel kaneelpoeder

Bereiding:

Verwarm de oven voor tot 150 graden.

Roer de boter zacht in een kom en maak met de suiker en de eieren een smeuïge massa. Zeef de bloem in gedeelten met het zout boven de kom en kneed alles tot een deeg. Hak de hazelnoten heel fijn en voeg ze met het fijngewreven anijszaad, gemberpoeder en kaneel bij het deeg en kneed alles nogmaals goed door.
Rol het deeg op een met bloem bestrooid werkblad uit tot een lap van 1 cm dik. Snijd een klein stukje af en maak een klein rolletje. Druk deze met je duim plat tot ongeveer 4 cm lang en 2 cm breed.

Leg deze platgemaakte rolletjes op een met bakpapier bekleede bakplaat. Bak de dûmpkes in de voorverwarmde oven in 25 minuten gaar.

Laat de Friese duimpjes op de bakplaat afkoelen en druk nogmaals met de duim de warme koekjes even in.

Smullen maar!